(Beeldtitel: Virtual Pilot. Voice-over:)

SNELLE MUZIEK

VOICE-OVER: TNO doet onderzoek naar de vraag of in sommige gevallen mensen kunnen worden vervangen door computers.
Dat gebeurt al langer, maar TNO zet nu een stap verder.
Roger and steady. Two miles out.
VOICE-OVER: Voor de Koninklijke Marine ontwikkelt TNO momenteel een virtuele piloot die gebruikt kan worden voor de training van Helikopter Directie Officieren.
MARK WIJMA: Van take-off tot aan de landing dus alles wat ertussen zit, kan begeleid worden door de HDO.
ANNE MARIJE HAGENDOORN-HOFMA: Als er bijzondere omstandigheden zijn is de aanwezigheid van de HDO eigenlijk onmisbaar.
Standby to descend.
VOICE-OVER: De instructeur die in de training van de HDO de rol van piloot speelt, wordt in dit onderzoek vervangen door een virtuele piloot, de 'virtual pilot'.
ELEKTRONISCHE STEM: Steady, vector starboard, one zero seven.
VOICE-OVER: De piloot waar de cursist mee praat, is dus een computer.
RUDY BOONEKAMP: De intelligentie redeneert zoals een mens dat doet.
En dat maakt het systeem heel erg flexibel omdat het niet een vaste boom is van beslissingen die je afloopt maar een dynamisch geheel.
JUDITH KESSENS: En we willen met dit project vooral achterhalen: hoe ver kun je komen?
MARCEL VAN DEN BELD: Hoe kan nou zo'n computer de mens benaderen?
KAREL VAN DEN BOSCH: Het gedrag van andere eenheden waarmee we moeten samenwerken, dat is nog heel erg moeilijk.
Je ziet daar nu, ook met dit project, zie je daar weer een van die ontwikkelingen in en we krijgen daar steeds meer grip op.
JACOB-JAN TEERTSTRA: Wat ik mooi vind aan dit project is dat het weer een typisch stukje innovatie is.
VOICE-OVER: Virtuele agenten kunnen in allerlei domeinen gebruikt worden.
ROBOT: Hallo, ik ben Charlie.
VOICE-OVER: De kans wordt steeds groter dat ook u virtuele agenten tegenkomt.
ELEKTRONISCHE STEM: Steady, vector port, two eight zero.

(Beeldtekst: For more information: virtualpilot@tno.nl.)

DE SNELLE MUZIEK SPEELT NOG EVEN VERDER EN STOPT DAN